کنکور در ایران؛ از پاسخ دهی کوتاه تا آزمون الکترونیک
کنکور در ایران؛ از پاسخ‌دهی کوتاه تا آزمون الکترونیک
نظام برگزاری کنکور اتفاقی است که شاید برخی تصور کنند فقط در ایران انجام می‌شود، در حالیکه برگزاری آزمون ورودی برای حضور در دانشگاه در بسیاری از کشورها صورت می‌گیرد.
آزمون سراسری پذیرش دانشگاه‌های کشور که با نام کنکور نیز شناخته می‌شود، آزمونی است که هرساله در ایران و بیرون از آن برای پذیرش دانشگاه‌های کشور برگزار شده و نمره گرفته شده در آن مبنای ورود به دانشگاه‌های ایران است.
* اولین کنکور چه زمانی بود؟
اولین کنکور ایران در سال ۱۳۴۸ برگزار شد و ۴۷٬۷۰۳ نفر داوطلب در آن شرکت کردند. سوالات اولین دوره کنکور، به صورت سوالات کوتاه پاسخ طراحی شده بود.
* کنکور و جواب‌های کوتاه
در دهه ۴۰ دانشگاه‌های جدیدی تاسیس شدند و کنکور سراسری همچنان روشی مناسب برای پذیرش دانشجو به نظر می‌رسید.
با تاسیس وزارت علوم و راه‌اندازی واحدی با نام مرکز آزمون‌شناسی در سال ۱۳۴۷ دوباره برگزاری کنکور سراسری در دستور کار وزارت علوم قرار گرفت و در صبح چهارشنبه ۱۵ مرداد سال ۴۸ کنکوری با شرکت ۴۷ هزار و ۷۰۳ نفر برگزار شد، این آزمون به‌صورت سؤالات پاسخ کوتاه (به جای تستی) برگزار شد و داوطلبان همزمان با آزمون ۱۰ رشته را انتخاب کردند.
نکته مهم اینکه منابع سوالات ناشناخته بود و داوطلبانی که از امتحان بیرون آمدند، نخستین نسل ایرانی‌هایی بودند که سختی کنکور را درک کردند؛ بعد از آن کنکور در کشورمان به صورت مرتب برگزار شد و به همین دلیل آزمون سراسری سال ۴۸ نخستین کنکور ایران معرفی شده است.
* کنکور الکترونیک چیست؟
به تازگی زمزمه‌هایی مبنی بر برگزاری کنکور در ایران به صورت الکترونیک مطرح می‌شود، آزمونی که به گفته مسؤولان بسیاری از مشکلات موجود در آزمون فعلی را برطرف می‌کند.
نمونه این آزمون به نام آزمون "ای سی تی"(ACT) در کشور آمریکا برگزار می‌شود.
"ای سی تی" یکی از دو امتحان استاندارد برای ورود به دانشگاه در آمریکا است. ای سی تی بیشتر در قسمت‌های میانی و شمالی آمریکا برگزار می‌شود.
این آزمون هر سال توسط مؤسسه غیرانتفاعی ACT با هدف معیاری برای سنجش قدرت و عیار علمی دانش آموزان دبیرستانی به منظور فارغ التحصیل شدن و ورود به دانشگاه‌ها برگزار می‌شود. این آزمون که مختص دانش‌آموزان بومی آمریکا است، هر ساله بیش از دو میلیون شرکت کننده دارد.
البته باید در نظر داشته باشیم، که علاوه بر نمرات آزمون ACT معدل دوره دبیرستان و شاخص‌های دیگر نیز برای ورود به دانشگاه بررسی می‌شود تا تعیین شود دانش‌آموز مذکور واجد شرایط برای ورود به تحصیل در مقطع کارشناسی هست یا خیر.
همچنین آزمون دیگری به نام آزمون "اس‌ای‌تی"(SAT) نیز برگزار می‌شود، "اس‌ای‌تی" توسط موسسه " کالج برد"(College Board) که شرکتی است غیردولتی، مدیریت می‌شود. کالج برد اظهار می‌کند که اس ای تی تفکر انتقادانه دانش آموزان و میزان تجزیه و تحلیل مفاهیم یادگرفته شده توسط دانش آموزان، که برای پیشرفت آن‌ها در دانشگاه‌ها لازم است را می‌سنجد. همچنین اظهار می‌کند که جمع نمره اس ای تی با نمره دبیرستان افراد شاخص بسیار بهتری از نمره صرف دانش آموزان برای اجازه ورود به دانشگاه‌ها است.
حال که زمزمه‌هایی درباره برگزاری کنکور الکترونیک در ایران به گوش می‌رسد نظر مسؤولان حوزه آموزش عالی در این زمینه را جویا شدیم.
عبدالرسول پورعباس رئیس سازمان سنجش آموزش کشور در این زمینه می‌گوید: به امید خدا به سوی روش‌های مدرن برگزاری آزمون پیش خواهیم رفت، شما شاهد بودید که ما با روش‌های سنتی داوطلبان را در کنکور ثبت نام می‌کردیم، اما در دوره مدیریت قبلی من در سازمان سنجش آموزش کشور مدرن کردن برگزاری کنکور کلید خورد.
* کنکور‌های الکترونیکی در حال اجراست
پورعباس همچنین درباره وضعیت کنکور الکترونیکی نیز می‌گوید: کنکور‌های الکترونیکی در حال اجراست و در اندازه‌های کوچک‌تر شاهد کنکور الکترونیک هستیم و به مرور در تلاش هستیم تا به سطح گسترده‌تری رسیده و آن را به کنکور سراسری تعمیم دهیم.
به گفته رئیس سازمان سنجش آموزش کشور برگزاری آزمون‌های الکترونیکی در کشور اجرایی شده و در حال حاضر آزمون‌هایی مثل تولیمو و تافل در سازمان سنجش به صورت تمام الکترونیکی برگزار می‌شوند، زیرساخت‌های برگزاری آزمون‌های الکترونیکی فراهم شده و این سازمان در حال توسعه این زیرساخت‌هاست، تا آزمون‌های بزرگ با جمعیت‌های میلیونی را هم در این بستر برگزار کند.
محمدعلی زلفی گل وزیر علوم تحقیقات و فناوری نیز در این زمینه می‌گوید: یک طرح کلان ملی در شورای عالی عتف با حضور شخص ریاست جمهوری برای برگزاری آزمون الکترونیکی مطرح کردیم که خوشبختانه مصوب شد اما مستلزم این است که شرکت دانش بنیان مربوطه اقدامات را انجام دهد و ابتدا آزمون الکترونیکی برای آزمون‌های کوچک‌تر انجام می‌دهیم و پس از آن به آزمون سراسری می‌رسیم.
بهروز کاوه‌ئی عضو هیات علمی سازمان سنجش آموزش کشور و مشاور رئیس سازمان در نوآوری و هوشمندسازی آزمون‌ها نیز می‌گوید: در کنکور هوشمند باید برای هر داوطلب یک دستگاه اختصاصی وجود داشته باشد، که قبل از ورود به حوزه آماده شده است و با ورود اطلاعات داوطلبی توسط داوطلب، آزمون شروع می‌شود. عملکرد این دستگاه چیزی شبیه به تبلت است، یک نرم افزار کاملا هوشمند طول دوره آزمون را مدیریت می‌کند. همه امکانات رفاهی برای آسایش داوطلب در طراحی این دستگاه در نظر گرفته شده است و محدودیت‌های داوطلبان برای ورود به حوزه و استقرار روی صندلی کمتر و سریعتر از روش‌های کاغذی است.
کاوه‌ئی درباره زمانی که داوطلبان باید صرف پاسخ سوالات کنند، می‌گوید: در این روش زمان کمتری از داوطلب صرف انتخاب گزینه می‌شود اما با توجه به اینکه اولین بار است که روش مورد نظر مورد استفاده قرارمی گیرد زمان آزمون با آزمون کاغذی تفاوت نخواهد داشت. البته تصمیم نهایی با حوزه ساخت آزمون است که تصمیمات آن حوزه هم به تائید مراجع ذی‌صلاح خواهد رسید.
کنکور از سال ۱۳۴۸ تا به امروز دچار تغییرات بسیاری شده است که این موضوع گاهی با موافقت یا مخالفت داوطلبان همراه بوده و استرس را چاشنی این تغییرات کرده است. امید است تا مسؤولان با تصمیمات خود ره علم را برای جوانان هموار کنند تا نتیجه آن را در پیشرفت کشور شاهد باشیم.